4. Porteus¶
Porteus jest odmianą Linuksa typu live zoptymalizowaną do uruchamiania z nośników wymiennych, np. kluczy USB. Oparty jest na najstarszej dystrybucji Linuksa – Slackware. System błyskawicznie startuje i pozwala na zachowanie wprowadzanych zmian, tj. konfiguracji, oprogramowania czy dokumentów użytkownika w pliku zapisu.
Przygotowaliśmy 64-bitowe spolszczone wersje ze środowiskiem graficznym XFCE lub Cinnamon, które bardzo dobrze nadają się m. in. do nauki programowania i realizacji materiałów Python101.

Porteus 3.2.2 XFCE 64-bit

Porteus 3.2.2 Cinnamon 64-bit
Spis treści
4.1. Klucz USB¶
Przygotowanie pendrajwa z systemem jest bardzo proste:
- Pobieramy obraz iso systemu: porteus322XFCE.iso [środowisko XFCE, 17.06.2017] lub porteus322Cinnamon.iso [środowisko Cinnamon, 13.02.2017].
- Przygotowujemy pustego pendrajwa o pojemności min. 2GB. Im szybszy, tym lepszy!
W systemie Windows:
- Do nagrania Porteusa na pendrajwa polecamy program Rufus. Pobierz, uruchom, wskaż plik iso i nagraj.

W systemie Linux:
- Montujemy pobrany obraz z uprawnieniami administratora (roota) w katalogu
/mnt/loop
:
~$ sudo mkdir /mnt/loop
~S sudo mount -o loop /path/to/Porteus-XFCE-v3.2.2-x86_64.iso /mnt/loop
- Wkładamy klucz USB, który powinien zostać wykryty jako partycja
/dev/sdb1
lub/dev/sdc1
i zamontowany w katalogu/media/nazwa_użytkownika/etykieta_klucza
. Sprawdzimy to poleceniemmount|grep "sdb"
lub otwierając menedżer plików. - Kopiujemy zawartość zamontowanego obrazu na pendrajwa za pomocą polecenia (lub menedżera plików):
~$ cp -r /mnt/loop/* /media/nazwa_użytkownika/etykieta_klucza
- Wchodzimy do katalogu
boot
na pendrajwie(!) i wydajemy polecenie z uprawnieniami roota:
/media/nazwa_użytkownika/etykieta_klucza$ sudo bash Porteus-installer-for-Linux.com
– upewniamy się, że wyświetlona została partycja klucza USB (np. /dev/sdb1
), wpisujemy ok i potwierdzamy.

4.2. Pierwsze uruchomienie¶
Po włożeniu pendrajwa do gniazda USB i włączeniu komputera należy nacisnąć klawisz
wywołujący Boot menu. Zazwyczaj jest to któryś z klawiszy funkcyjnych, np.: F12
.
Czasem trzeba wywołać BIOS i dopiero wtedy wybrać wpis typu USB Device oznaczający
naszego pendrajwa.
Podczas pierwszego uruchomienia zobaczymy komunikat “couldn’t find /porteus.dat” informujący,
że system nie może znaleźć pliku zapisu. Tak ma być, naciskamy Enter
.
Po uruchomieniu tworzymy plik zapisu, w którym przechowywane będą wszystkie zmiany.
- Wybieramy Start/System/Porteus Setings Centre, podajemy hasło roota (tj. “toor”), klikamy ikonę dyskietki (1), następnie ikonę Porteus Save Changes (2), a w następnym oknie wybieramy przycisk Create.

W polu “Savefile name” wpisujemy nazwę pliku:
porteus.dat
.W polu Location klikamy ikonę folderu i wskazujemy napęd USB, zazwyczaj “sdb1” lub “sdc1”. (Po wybraniu nazwy napędu powinniśmy widzieć na nim katalog
porteus
).Rozmiar zostawiamy domyślny lub podajemy większy, np. 768 lub 1024 MB. Klikamy “OK” i czekamy na utworzenie pliku.

- Na koniec ponownie uruchomiamy system!
Uwaga
Domyślna nazwa pliku zapisu, porteus.dat
, wpisana jest w pliku boot/syslinux/porteus.cfg
.
Jeżeli zapis nie działa albo utworzyliśmy plik o innej nazwie i chcielibyśmy go użyć, należy
otworzyć wspomniany plik, np. klikając przycisk Edit porteus.cfg (3) w oknie
“Porteus Settings Centre” i wpisać właściwą ścieżkę do pliku zapisu: changes=/nazwa_pliku_zapisu.dat
.
Uwaga: /
oznacza główny katalog pendrajwa!

4.3. Moduły¶
Porteus ma budowę modularną, składa się ze skompresowanych paczek w formacie xzm, zawierających system plików SquashFS. Na kluczu USB (płycie CD) znajduje się katalog porteus
zawierający wszystkie moduły w podkatalogach:
base
– moduły systemu bazowego,modules
– tu umieszczamy moduły ładowane automatycznie podczas startu,optional
– oprogramowanie dodatkowe, ładowane na żądanie.
Uwaga
Moduły są aktualizowane, aby usunąć ewentualne błędy lub dodać funkcjonalności:
- Lista zmian »»»
- Pobierz moduły »»»
Obraz iso, katalog potrteus/modules
, zawiera :
01-devel
– podstawowe narzędzia deweloperskie (kompilatory);02-pl-locales
– spolszczenie ze słownikami;02-tcltk
– biblioteki Tcl/Tk wymagane przez Pythona;04-python2
– Python 2.7.13 (XFCE) lub 2.7.11 (Cinnamon) + PyQt5;05-python3
– Python 3.6.1 (XFCE) lub 3.5.2 (Cinnamon) + PyQt5;06-qt5
– biblioteka Qt 5.7 (XFCE) lub 5.6 (Cinnamon);09-fonts-msubuinf
– dodatkowe czcionki;10-palemoon
– przeglądarka Palemoon 27.3.1;15-flashplayer-plugin
– wtyczka Flash Player 25.0.0.148;50-git
– system kontroli wersji Git 2.9;55-keepassx
– menedżer haseł KeePassX 2.0.3;90-tools
– narzędzialxrandr
(zarządzanie ekranami),xmag
,tree
;91-geany
– Geany 1.29, programistyczne IDE;95-sublime_text_3
– zaawansowany edytor programistyczny Sublime-Text 3 (3126);99-home-guest
– prekonfiguracja środowiska XFCE lub Cinnamon.
W katalogu porteus/optional
znajdziesz:
biblioteki-py2.xzm
– biblioteki potrzebne do realizacji scenariuszy Python101: Django, Django registration, Flask, Peewee, Sqlalchemy, flask-sqlalchemy, /home/guest/robot, /home/guest/mcpi-sim.
Informacja
Pakiety Pythona 2 i 3 zawierają:
IPython (+QtConsole), Matplotlib, PyGame, Turtle, PyQt.
Przyrostki -x
i -c
odróżniają wersje dla XFCE i Cinnamona.
4.3.1. Dodatkowe moduły¶
Moduły opcjonalne po pobraniu
można wgrać do katalogu potrteus/optional
:
libreoffice-5.2.3.3
– spolszczony pakiet biurowy LibreOffice;sqlitestudio3.1.1
– menedżer baz danych SQLite;etherpad-lite-1.5.7
– notatnik uruchamiany w przeglądarce umożliwiający współpracę nad dokumentami, polecenia:sudo /etc/rc.d/rc.etherpad-lite start
,sudo /etc/rc.d/rc.etherpad-lite stop
;vsftpd-3.0.3
– serwer FTP, polecenia:sudo rc.ftp start
,sudo rc.ftp stop
;php-5.6.23-hiawatha-10.5
– serwer WWW Hiawatha + PHP, polecenia:sudo lamp.sh start
,sudo lamp.sh stop
;gimp-2.8.18
– zaawansowany edytor graficzny;ghostscript-9.19
– narzędzia do przetwarzania języka PostScript i fomatu PDF;sylpheed-3.5.1
– klient pocztowy z filtrem spamu;xnview-0.8.4
– wielofunkcyjny menedżer plików graficznych;faenza-icon-1.3
– zestaw ikon Faenza;firefox-52.0b1
– przeglądarka WWW Firefox;qt-creator-4.2.0
– lekkie środowisko programistyczne dla biblioteki Qt5.kivy-1.9.1
– międzyplatformowy framework do projektowania aplikacji wykorzystujących naturalny interfejs użytkownika, w tym aplikacji mobilnych;pycharm-2016.3-prof
– profesjonalne zaawansowane środowisko IDE dla Pythona w wersji Professional Trial;django-1.10.5
– wirtualne środowisko .pve z frameworkiem Django i biblioteką django-registration;mcpi
– biblioteki do konstruowania świata w Minecraft Pi Edition;robobt-game
– wirtualne środowisko env z bibliotekami do Robot Game;biblioteki-py2
– zob. wyżej.
4.3.2. Zarządzanie modułami¶
Moduły z katalogu optional
mogą być (de)aktywowane na żądanie.
Służy do tego Menedżer modułów. W menu podręcznym modułów (po kliknięciu
ich prawym klawiszem) znajdziesz również polecenia “Activate” i “Deactivate”.

4.4. Wskazówki¶
- Domyślne konta i hasła: root (administratora) => toor, guest => guest.
Konto guest skonfigurowano do wykonywania poleceń z prawami roota za pomocą komendy
sudo
. Jeżeli po podaniu hasła roota jakaś operacja nie chce się wykonać, podaj hasło guest. - Jeżeli chcesz, aby jakiś moduł był wczytywany podczas startu systemu,
umieść go w katalogu
porteus/modules
. Z kolei moduł usunięty z tego katalogu nie będzie domyślnie dostępny. - Ilość dostępnego miejsca w pliku zapisu sprawdzimy za pomocą poleceń:
~$ du -sh /mnt/live/memory/changes (poda ilość zajętego miejsca)
~$ df -h /mnt/live/memory/changes (poda ilość wolnego miejsca)
- Informacje o komputerze: Start/System/Porteus system info, np. o miejscu instalacji: Porteus/Boot_info.

- Możesz korzystać z wielu plików zapisu umieszczonych na pendrajwie. Nazwę aktualnego wpisujesz w pliku
boot/syslinux/porteus.cfg
:

- Plik zapisu możesz powiększyć:
- start systemu w trybie “Always Fresh mode”;
- następnie Start/System/Porteus save file manager i “I want to resize a save file”:

Uwaga
Tworzony jest nowy plik zapisu w podanej lokalizacji zawierający dotychczasowe zmiany. Nowym plikiem trzeba nadpisać dotychczasowy!
- Plik zapisu można przenosić między różnymi pendrajwami. Można go archiwizować i przeglądać w dowolnym
systemie opartym na Linuksie. W tym celu montujemy plik z uprawnieniami roota np. do katalogu
/mnt
:
~$ sudo mount -o loop ścieżka_do_pliku/porteussave.dat /mnt
- Jeżeli masz problem z ustawieniem jasności ekranu laptopa, spróbuj polecenia z opcjonalnym argumentem:
~$ setbright.sh 190
- Skróty klawiszowe (
Super
oznacza klawisz Windows):
Super+T
lubCTRL+AL+T
– terminal, np. Terminator;Super+F
– menedżer plików;Super+E
– edytor Geany;Super+S
– edytor Sublime Text;Super+Y
– IDE PyCharm Professional (moduł opcjonalny);Super+W
– przeglądarka, np. Palemoon;Super+R
– Lxrandr (zarządzanie ekranami);Super+K
– Keepassx (menedżer haseł).
4.5. Problemy¶
- Jeżeli Rufus w MS Windows nie zadziała, rozpakowujemy zawartość obrazu na pendrajwa, np. za pomocą menedżera archiwów 7zip. Wchodzimy do katalogu
boot
na pendrajwie(!) i uruchamiamy plikPorteus-installer-for-Windows
, upewniamy się, że wyświetlona została litera wskazująca na pendrajwa i potwierdzamy.

- Nie każdy komputer da się uruchomić z pendrajwa. Możliwe przyczyny:
- BIOS komputera nie obsługuje bootowania z urządzeń USB – to dotyczy starych maszyn (>10 lat?);
- BIOS nie obsługuje konkretnego pendrajwa – to zdarza się z pendrajwami noname;
- BIOS wymaga zapisania pendrajwa na liście dysków – trzeba wejśc do BIOSU i ustawić pendrajwa jako pierwsze urządzenie startowe na liście dysków twardych;
- BIOS UEFI – na początku spróbujmy trybu generic, później dopiero UEFI.
- Jeżeli polecenie “Otwórz Terminal tutaj” otwiera ciągle ten sam katalog, kliknij prawym klawiszem okno Terminatora, wybierz “Preferencje” i odznacz opcję “SerwerDbus”.
Utworzony: | 2020-11-03 o 20:42 w Sphinx 1.4.5 |
---|