1.4. Edytory¶

Edytory programistyczne to edytory plików źródłowych zapisywanych w postaci tekstu. Wszystkie oferują mechanizmy ułatwiające kodowanie, takie jak kolorowanie składni, wsparcie standardów kodowania, automatyczne domykanie nawiasów, cudzysłowów, tagów, autowcięcia, dopełnianie poleceń, czy wreszcie kompilowanie, budowanie i uruchamianie tworzonego kodu. Wymienione poniżej edytory mają budowę modułową, tzn. obsługują wtyczki, za pomocą których rozszerzamy możliwości programu.

1.4.1. Geany¶

Geany to proste i lekkie środowisko IDE dostępne na licencji GNU General Public Licence.

1.4.1.1. Linux¶

W systemach linuksowych korzystamy z dedykowanych menedżerów, np. w systemach opartych na Debianie (MX Linux, Ubuntu, Linux Mint) wystarczy wpisać w terminalu:

~$ sudo apt-get install geany geany-plugins

W Ubuntu można też skorzystać z graficznego instalatora “Oprogramowanie”.

1.4.1.2. Windows¶

Ze strony Download / Releases ściągamy instalator geany-1.38_setup.exe (wersja może być nowsza) i uruchamiamy. Podczas instalacji nic nie musimy zmieniać. Następnie ze strony Download Geany-Plugins pobieramy geany-plugins-1.38_setup.exe (wersja może być nowsza) i doinstalowujemy wtyczki. Podczas instalacji niczego nie musimy zmieniać.

1.4.1.3. Konfiguracja¶

Dodatkowe schematy kolorowania składni można pobrać ze strony Geany Themes on GitHub. Katalog colorschemes należy skopiować do katalogu konfiguracyjnego edytora, np. w systemie Linux będzie to ~/.config/geany. Wyboru schematu kolorowania dokonujemy w menu Widok / Schematy kolorów.

Wtyczki włączamy w menu Narzędzia / Menedżer wtyczek. Warto zaznaczyć przynajmniej “Addons” i “Przeglądarka plików”. Zanim wyjdziemy z okna naciskamy przycisk “Preferencje” i na zakładce “Przeglądarka plików” zaznaczamy opcję “Podążanie za ścieżką do bieżącego pliku”.

W menu Edycja / Preferencje CTRL+ALT+P w zakładce Edytor / Wcięcia zaznaczamy opcje, jak na zrzucie poniżej:

W następnej zakładce Auto-uzupełnianie zaznaczmy m.in. domykanie nawiasów:

Czcionki można dostosować w Edycja / Preferencje / Interfejs.

1.4.1.4. Kodowanie¶

W zależności od języka programowania nowe pliki można tworzyć na podstawie szablonów: Plik / Nowy z szablonu. Menu Zbuduj zawiera polecenia kompilacji (F8), budowania (F9) oraz uruchamiania kodu (F5). Narzędzia wykorzystywane do wykonywania tych akcji definiujemy w Zbuduj / Zdefiniuj polecenia budowania. Np. dla kodu Pythona warto (zwłaszcza w systemie Linux) wskazać interpreter w wersji 3:

Wcięcia wstawiają się automatycznie lub poprzez naciśnięcie klawisza TAB. Jeżeli chcielibyśmy wciąć od razu cały blok kodu, zaznaczamy go i również używamy TAB lub CTRL+I, zmniejszenie wcięcia uzyskamy naciskając CTRL+U.

1.4.2. Sublime Text¶

Sublime Text to szybki, lekki i elastyczny edytor dla programistów. Wybrane narzędzia:

szybkie i wygodne otwieranie plików: CTRL+P,

wielokrotna selekcja i edycja: po zaznaczeniu zmiennej CTRL+D,

zaznaczenie wszystkich wystąpień i jednoczesna edycja: ALT+F3,

lista wszystkich poleceń: CTRL+SHIFT+P,

lista wszystkich definicji: CTRL+R,

równoczesna edycja kilku plików: View / Layout,

pokazanie / ukrycie panelu bocznego: CTRL+K, CTRL+B.

1.4.2.1. Linux¶

W systemach opartych na Debianie (MX Linux, Ubuntu, Linux Mint) wchodzimy na stronę Linux Package Manager Repositories i wykonujemy instrukcje dla menedżera apt wybierając wersję stabilną (ang. stable).

1.4.2.2. W Windows¶

Po wejściu na stronę Sublime Text – Download pobieramy instalator. Instalujemy standardowo dwukrotnie klikając pobrany plik.

1.4.2.3. Konfiguracja¶

Konfiguracja wszystkich ustawień wymaga przeczytania dokumentacji programu oraz instalowanych wtyczek. Zamiast tego możesz spróbować wgrać przygotowane archiwa, które znajdziesz w serwisie GitHub pod adresem lo1cgsan/konfig.

Archiwum dla Linuksa (st3-linux.tgz) po pobraniu wypakuj poleceniem:

~/Pobrane$ tar xzvf st3-linux.tgz -d ~/.config

Archiwum dla Windowsa (st3-windows.zip) wypakuj przy użyciu wbudowanego lub zainstalowanego menedżera archiwum do katalogu: C:\Użytkownicy\nazwa_użytkownika\Dane aplikacji lub C:\Users\nazwa_użytkownika\AppData\Roaming.

1.4.2.4. Systemy budowania¶

Do kompilacji (budowania) i uruchamiania Sublime Text wykorzystuje tzw. systemy budowania. Dostępne systemy sprawdzisz i wybierzesz w Tools / Build System. W archiwach konfiguracyjnych dodane zostały systemy budowania języka Python. Jeżeli z nich skorzystasz:

szkielet skryptu Pythona wstawisz wpisując “py” i naciskając klawisz TAB;
skrypty Pythona uruchomisz naciskając CTRL+SHIFT+R;
interaktywną konsolę otworzysz po naciśnięciu CTRL+SHIFT+P, wpisaniu python3 i wybraniu “SublimeREPL: Python3”
lokalne pliki HTML otworzysz w przeglądarce (domyślnie Mozilla Firefox) naciskając CTRL+B i wybierając “Browser”
pliki źródłowe C++ skompilujesz / uruchomisz naciskając CTRL+SHIFT+B i wybierając “C++” / “C++ - Uruchom”.

1.4.2.5. Repozytoria Git-a¶

Repozytoria obsłużymy za pomocą:

wtyczki GitSavvy (jest zawarta w archiwach) – wciśnij CTRL+SHIFT+P, wpisz “git” i wybierz “git:status”;
lub dedykowanego programu Sublime Merge. W systemie Linux Ubuntu itp., jeżeli dodaliśmy wcześniej repozytoria dla SublimeText3, wystarczy wydać polecenie:
$ sudo apt install sublime-merge
W Windows pobieramy instalator ze strony Download i instalujemy.

Poprawnie zainstalowany program można wywołać z poziomu SublimeText, jeżeli otworzyliśmy katalog zawierający repozytorium. Wystarczy kliknąć charakterystyczną dla Gita rozgałęzioną ikonę na dolnym pasku statusu.

1.4.2.6. Wtyczki¶

Poniżej uwagi dla tych, którzy chcą samodzielnie instalować wtyczki.

Wtyczki do ST przechowywane są w repozytorium Package Control, zarządzamy nimi z poziomu edytora. Instalacja każdej wtyczki polega na wywołaniu listy poleceń CTRL+SHIFT+P i wpisaniu Install Package. Na początku trzeba zainstalować wtyczkę Package Control: wpisz Install Package Control i zatwierdź Enter.

W podobny sposób instalujemy inne wtyczki. Na początek warto zainstalować następujące:

Anaconda – podstawowy dodatek do programowania w Pythonie dostępny w menu podręcznym podczas edycji plików ”.py”
SublimeREPL – pozwala uruchamiać kod Pythona w terminalu osadzonym w edytorze za pomocą skrótu CTRL+SHIFT+R
Emmet – rozszerzanie / uzupełnianie składni HTML, CSS itp.
View in Browser – otwiera edytowane dokumenty HTML w przeglądarce (domyślnie Firefox), ale można to zmienić w konfiguracji: Preferences > Package Settings > View In Browser
Color Picker – dodaje próbnik kolorów wywoływany skrótem CTRL+SHIFT+C

Ustawienia wtyczek opisane są w dokumentacji. Globalne ustawienia edytora definiujemy w Preferences > Settings – User. Ustawienia dla wybranego języka programowania dostępne są po wybraniu Preferences > Settings – More > Syntax Specific – User, ewentualne zmiany należy zapisać pod nazwą LANGUAGE.sublime-settings, np. Python.sublime-settings w podkatalogu Packages/User.

Wskazówka

Położenie i zawartość katalogu, o którym mowa powyżej, możesz sprawdzić wybierając Preferences / Browse Packages i wchodząc do katalogu User.

1.4.3. VS Code¶

Visual Studio Code to otwartoźródłowy edytor programistyczny firmy Microsoft. Wykorzystuje framework Electron napisany w języku Java Script, dlatego zajmuje relatywnie dużo miejsca i jest wolniejszy od aplikacji tworzonych w innych językach. Oferuje jednak wiele przydatnych narzędzi (m. in. wbudowana obsługa Gita) i ułatwień, działa na różnych systemach.

1.4.3.1. Linux¶

Wersje binarne przygotowywane przez Microsoft nie są zgodne z zasadami licencji FLOSS, zawierają również telemetrię. Dlatego lepiej użyć wersji przygotowanych w ramach projektu VSCodium. W systemach opartych na Debianie (MX Linux, Ubuntu, Linux Mint) na stronie projektu klikamy “INSTALL” i postępujemy zgodnie z instrukcjami z sekcji “Install with Package Manager (Linux) -> Debian / Ubuntu (deb package)”.

1.4.3.2. Windows¶

Ze strony Download Visual Studio Code pobieramy wersję “User” (instalacja dla jednego użytkownika) lub “System installer” (instalacja ogólnosystemowa) i instalujemy.

1.4.3.3. Konfiguracja¶

Jak każdy profesjonalny edytor programistyczny, program wymaga poznania odpowiednich skrótów klawiaturowych i doinstalowania dodatków zależnych od używanego języka programowania. Pomaga w tym bardzo dobrze przygotowana dokumentacja dla większości języków, np.:

Dostępne są również przewodniki omawiające programnowanie w wybranych językach, np.:

Wspomnieć można, że wersja dla Windowsa pozwala zainstalować dodatek umożliwiający pracę na projektach zapisanych w środowisku WSL (Windows Subsystem for Linux). Nie jest to co prawda rozwiązanie dorównujące wygodzie programowania w Linuksie, ale jako proteza wystarczy.

1.4.3.4. Python¶

Po zainstalowaniu rozszerzenia Microsoft “Python” i otwarciu skryptu Pythona, możesz zobaczyć komunikat typu “Linter pylint is not installed”, wybierz wtedy “Install”.
Błędy składniowe w skryptach zobaczysz po naciśnięciu CTRL+SHIFT+M
Skrypty Pythona uruchomisz używając ikony w prawym górnym rogu okna edytora lub z menu podręcznego “Run Python File in Terminal”.
Interaktywny interpreter Pythona wywołasz po naciśnięciu CTRL+SHIFT+P i wpisaniu “Python: Start REPL”.

1.4.3.5. C++¶

Po zainstalowaniu rozszerzenia Microsoft “C/C++” trzeba utworzyć nowe zadanie budowania plików C++, należy postąpić zgodnie z instrukcjami na stronie dokumentacji C++ Edytora (zobacz wyżej). Po utworzeniu zadania kompilację wywołujemy naciśnięciem CTRL+SHIFT+B, natomiast pliki wynikowe uruchamiamy ręcznie w terminalu.

1.4.4. PyCharm¶

PyCharm to profesjonalne, komercyjne środowisko programistyczne dostępne za darmo do celów szkoleniowych. Interfejs nie został na razie spolszczony.

To IDE doskonale wspiera proces uczenia się. Udostępnia nawigację po kodzie, podpowiedzi, wykrywa błędy i ma wbudowanych wiele innych udogodnień.

Najprościej zainstalować

Zarówno w systemach Linux, jak i MS Windows, na początku pobieramy i instalujemy aplikację Toolbox App. Po jej uruchomieniu wybieramy instalację PyCharma w wersji Professional (po okresie próbnym wymaga rejestracji) lub Community (darmowa).

1.4.4.1. Bezpłatna licencja¶

Każdy nauczyciel może wystąpić o klucz licencyjny przy pomocy formularza dostępnego na stronie producenta.

1.4.4.2. Polski słownik¶

W programie możemy włączyć sprawdzanie polskiej pisowni. Naciskamy Ctrl+Alt+S i wyszukujemy “languages” i na zakładce “Natural Languages” dodajemy język polski.

Utworzony:	2022-05-27 o 15:34 w Sphinx 1.4.5